Kitap Önerisi: Zorunlu Göç Deneyimi ve Toplumsal Bütünleşme

2011 yılında Suriye' de meydana gelen olaylar sonucu milyonlarca Suriyeli ülkelerini terk etmiş ve büyük çoğunluğu Türkiye olmak üzere pek çok ülkeye göç etmiştir. Farklı dil ve kültüre sahip milyonlarca insanın ülkemize giriş yapması ve uzun yıllar boyunca kalması beraberinde pek çok sorunu meydana getirmiştir.

İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları tarafından basılan ve Doç. Dr. Saime Özçürümez ile Prof. Dr Ahmet İçduygu tarafında yazılan Zorunlu Göç Deneyimi ve Toplumsal Bütünleşme kitabı, sürecin başlangıcından itibaren oluşan tüm aşamaları detaylı bir şekilde ele almaktadır. Kitap 2011-2019 yılları arasında zorunlu göç ile ülkemize gelen Suriyelilerin beraberinde getirdikleri sorulara, sorunlara ve konulara karşılık Türkiye' nin yapmış olduğu uygulamaları anlatmaktadır. Çalışma yaşamı, eğitim, sağlık ve barınma alanlarında yapılan ve zaman içerisinde değişen uygulamalar kaleme alınmıştır. Ayrıca İstanbul Sultanbeyli Belediyesi ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi' nin göçmenlerle ilgili yapmış oldukları örnek uygulamalara yer verilmiştir.

Suriyelilerin Türkiye' ye geliş tarihi olan 2011 yılından itibaren çalışma yaşamına katılımlarıyla ilgili dönemsel farklılar olmuştur. 2011-2013 yılları ''Yaşam Destek Odaklı Koruma'', 2013-2016 yılları arası'' Etkileşimli Toplumsal Bütünleşme Yönetişim Modeli'', 2016' dan günümüze '' Sosyal Uyum ve Toplumsal Bütünleşme'' yaklaşımı uygulanmaktadır. Kitap ülkemizde bulunan Suriyeliler' in ülkemizde kalmaları ve topluma entegre edilmeleri için yapılan uygulamaları detaylı bir şekilde anlatıyor. Kitaptan bazı bölümler:

''Savaşlardan, çatışmalardan ve doğal afetlerden kaçarak ülkeleri dışında yaşayan insanların sayısı 70 milyona ulaşmıştır.''

''2019 yılı sonbaharı itibariyle ülkesinden ayrılan Suriyeli sayısı 5,6 milyon civarındadır. Bunları % 65'i olan 3,6 milyonu Türkiye' de, geri kalan 2 milyon Lübnan, Ürdün, Irak ve çeşitli Kuzey Afrika ülkelerinde yaşamaktadır.''

''Zorunlu göç ile gelenlerin kalış sürelerinin belirsiz bir şekilde uzuyor olması dolayısıyla, ilk geldikleri dönemde başvurulan acil durum yaklaşımı odaklı uygulamalar, ağırlıklı olarak toplumsal bütünleşme ve sosyal uyum süreçlerini destekleyen politikalara ve uygulamalara doğru evrilmiştir.''

''Bazı araştırmalarda zorunlu göç ile gelen Suriyelilerin kayıt dışı ekonomide yerel halkın istihdam oranını azalttıkları, fakat kayıtlı sektörde özellikle vasıfsız işgücü piyasasına katılım gösterdikleri ve bu yüzden düşük eğitim seviyesine sahip olanları ve kadınları çalışma yaşamı dışında bıraktıkları ile ilgili bulgular paylaşılmıştır.'' 

''2013 yılında yürürlüğe giren Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca Türkiye' de kesintisiz olarak 8 yıl ikamet etmiş olan yabancılara uzun dönemli oturma izni ve oy kullanma, seçme, seçilme, kamu kurumlarında çalıma ve vergiden muaf olarak araç ithal etme hakkı dışında kalıcı ikamet sahibi olan yabancılar için Türk halkı ile aynı haklardan yararlanabilme olanağı da verilmiştir.''

''Türkiye' ye zorunlu göç ile gelmiş olan Suriyelilerin % 41' inin bulundukları ülkeden ayrılırken işsiz durumda oldukları belirtilmiştir.''

''Geçici Eğitim Merkezleri' nin kapatılması, devlet okullarında Mart 2019' da paylaşılan verilere göre yaklaşık 665.000 çocukluk bir ek kapasite gerektirmektedir.''

''YÖK' ün aldığı karara göre Suriye' deki savaş nedeniyle öğrenimleri yarıda kalmış ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerinin gerekli belgelere sahip olması durumunda Türkiye' de bulunan üniversitelere yatay geçişi sağlanmaktadır. Gerekli belgelere sahip olmayan öğrenciler ise beyanları dikkate alınarak '' özel öğrenci'' statüsünde üniversitelere kaydedilmektedir. Bunlara ek olarak, Bakanlar Kurulu Kararıyla 2014-2015 akademik yılında Suriyeli öğrenciler devlet üniversitelerindeki öğrenim harçlarından muaf tutulmuşlardır.'' 

''Kızılay kart ile belli bir miktar nakit yardımı alan aileler bu yardımı; gıda, yakıt, kira ve ilaç gibi önemli gereksinimlerini karşılamak ve faturalarını ödemek için kullanabilmektedir. Alışveriş sırasında bu kart banka kartı gibi kullanılabilmektedir.''

''Mart 2018' e kadar tamamı AFAD tarafından karşılanan ilaç bedellerinin bu tarihten itibaren % 20' si zorunlu göç ile gelen kişiler tarafından karşılanmaya başlanmıştır.''